کتابخانه پادشاهی آشوربانیپال مجموعه ای شامل حداقل 30000 سند به شکل الواح گلی است که با خط میخی و به 2 زبان اکدی و سومری نوشته شده اند. این کتابخانه در خرابه های شهر نینوا، محلی نزدیک شهر موصل عراق که اکنون به تل قویونجیق (تل کلمه عربی به معنای تپه- قویونجیق کلمه ترکی به معنای بره) شهرت دارد پیدا شده اند.

اکثر این لوح های گلی توسط آشوربانیپال ششمین پادشاه امپراتوری آشور نو که بین سال های 627-688 قبل از میلاد یعنی حدود 2700 سال پیش جکومت می کرد گردآوری شده است.آشور بانیپال سومین پسر اسرحدون بود .زمانی که او ولیعهد نینوا بود خواندن و نوشتن به هر دو زبان سومری و اکدی و خط میخی را یاد گرفت و این کار بعدا در زمان سلطنتش تبدیل به یک مشغولیت برای او شد.پدرش اسرحدون کار جمع آوری اسناد را قبل از او آغاز کرده بود اما آشور بانیپال بر کار گردآوری اسناد قدیمی متمرکز شد و او حتی افرادی را در جستجوی این اسناد به شهرهای مختلف فرستاد. در یکی از نامه های او که در نینوا پیدا شده است آشور بانیپال از فرماندار یک منطقه درخواست نوشته ای می کند که موضوع آن در مورد اوراد مذهبی است که در هنگام جنگ برای غلبه بر دشمن خوانده می شد.

تقریبا تمام الواح گلی کتابخانه آشور بانیپال در موزه بریتانیا نگه داری می شود. دلیل این موضوع هم کشف این لوح ها برای اولین بار توسط باستان شناسان انگلیسی بین سال های 1846-1854 میلادی است. ابعاد بزرگترین لوح 23 در 15 سانتی متر و کوجکترین آن 1 در 2 سانتی متر است. قدیمی ترین سند کتابخانه آشوربانیپال هم مربوط به دوران حکومت سارگن دوم است که بین سال های 721-705 قبل از میلاد حکومت می کرد.

تصویر یک لوح گلی کتابخانه آشور بانیپال که حاوی لیست کلمات مترادف است

محتوای لوح های گلی کتابخانه آشوربانیپال طیف وسیعی از موضوعات را در بر دارد این موضوعات شامل:

• اسناد قانونی و اداری: مثل قراردادها.
• موضوعات پزشکی: در مورد قسمت های مختلف بدن و گیاهان دارویی.
• لغت نامه ها: مثل لیست واژگان مترادف.
•  ادبیات و حماسه ها : مثل حماسه گیل قمیش، افسانه آنزو.
• متون مذهبی: در مورد عبادت، آیین ها و مراسمات و سرودهای مذهبی.
• متون تاریخی: مثل عهدنامه ها.
• نوشته های مربوط به مطالعات ستاره شناسی و نحوه حرکت اجسام آسمانی که برای طالع بینی استفاده میشد.

منابع:

britishmuseum.org

thoughtco.com